Psorijaza

Psorijaza (lat. psoriasis) je hronično, nezarazno, sistemsko oboljenje kože, koje karakteriše pojava eritematoznih plakova prekrivenih sedefastim neadherentnim skvamama. Zahvata pre svega kožu, ali i druge organe, najčešće zglobove.

Studije su pokazale da čak 2% stanovništva boluje od psorijaze. Psorijaza se može prvi put pojaviti u bilo kom starosnom dobu, od detinjstva do osme decenije života. Najčešće se javlja u periodu od 20-30 godine života i od 50-60 godine života. Kod 3/4 pacijenata početak je pre 40 godine života, a kod čak 35-50% pacijenata bolest počinje pre 20 godine života.

Novija ispitivanja ukazuju da su za nastanak psorijaze odgovorni nasledni i imunološki faktori, zbog čega se psorijaza danas  svrstava u  sistemske bolesti.

Dijagnoza

Precizna dijagnoza se najčešće može postaviti detaljnim kliničkim pregledom pacijenta, uz izvođenje jednostavnih testova za uklanjanje naslaga (“struganje kože”), nakon kojeg se javlja oskudno tačkasto,  kapilarno krvarenje, na mestima psorijatičnih lezija (kožnih promena). U slučaju dijagnostičkih dilema  pacijentima  se predlaže biopsija kože i histopatološka potvrda oboljenja. Biopsija kože nije procedura koja se izvodi kod sumnje na “rak kože” i maligne bolesti kože, već je metoda kojom se nejasnoće u vezi sa postavljanjem dijagnoze razreše mikroskopskom analizom uzorka kože, veoma malih dimenzija. Na ovaj način se dijagnoza  potvrđuje.

Klinička slika

Psorijaza se javlja u epizodama: postoje periodi poboljšanja kada je jedva primetna i periodi „akutne“ faze kada dolazi do većih zapaljenja i ispoljavanja po telu.

Klinička slika psorijaze može da varira od pojave u vidu crvenih pečata, jasno ograničenih od okoline koji su prekriveni suvim, beličastim naslagama, do generalizovanih promena u vidu crvenila koja biva prekrivena sitnim ljuskama koje zahvataju skoro celu površinu kože. Promene se mogu pojaviti, zatim nestati i nikada se više ne pojaviti ili pak biti stalno prisutne.

Psorijatične promene se mogu javiti bilo gde na koži, ali najčešće su to tzv. predilekciona mesta (kolena, laktovi, sedalni predeo). Psorijatične promene na pregibima (aksilarno, submamarno, ingvinalno, interglutealno) se razlikuju. Naime, ovde ima mnogo manje ili uopšte nema ljuski, a crvenilo je znatno izraženije. Postoje i teže forme psorijaze koje se obično razvijaju iz klasičnih oblika, psoriasis erithrodermica, zahvataju čitavu ili skoro čitavu kožu. Koža je crvena, topla, prekrivena sitnim ljuskama i ovo stanje zahteva neodložno bolničko lečenje jer postoji opasnost od hipoproteinemije, dehidratacije, anemije, poremećene termoregulacije, enteropatije…

Vlasište je jedno od najčešćih lokalizacija psorijaze. Pacijenti često misle da imaju tvrdokornu perut, a zapravo se radi o psorijaznim promenama u kosi. Iz poglavine promene često napreduju na lice, iza ušiju i ka zadnjem gornjem delu vrata. Ovo ponekad može biti jedini znak psorijaze na celom telu. Između 10 i 80 % pacijenata sa psorijazom će imati zahvaćene nokte. Nokti mogu izgledati žuti ili beličasti, neprozračni, zadebljani i deformisani. Mogu se pojaviti nokatne promene pre pojave promena na koži (kao jedini klinički znak psorijaze), u isto vreme ili nakon kožnih promena.

Po načinu ispoljavanja, psorijaza može biti blaga, umerena i teška. I način lečenja zavisi upravo od ove podele. Blaga je ukoliko je zahvaćena površina kože manja od 3 % tela, umerena od 3 % do 10 % i teška ako je zahvaćeno preko 10 %.

Ipak, ova podela je samo uslovna jer zahvaćena površina može biti mala ali izazvati obolelom velike neprijatnosti. To je slučaj kada se pojavljuje na rukama  i licu tj. izloženim delovima tela, koje obolelom pored fizičke neprijatnosti, donosi još i dozu nesigurnosti i socijalnog stresa. Slično važi i ako se psorijaza pojavi na prstima nogu ili u preponama, jer ma kolika površina da je obuhvaćena, otežava kretanje.

Psorijaza i druge bolesti

Uz psorijazu se sve češće opisuje i grupa  oboljenja i stanja koja obuhvataju gojaznost, dijabetes tip2, povišene vrednosti krvnog pritiska, povećan rizik od oboljenja srca i krvnih sudova. Postoji i česta udruženost sa zapaljenskim oboljenjima creva, kao i psihološkim i psihijatrijskim problemima. 

Balneoterapija

U Prolom Banji su rađena brojna istraživanja na temu lečenja psorijaze balneološkim procedurama. Istraživanja su pokazala da voda i peloid Prolom Banje povoljno utiču na znake i simptome psorijaze. Prvo dolazi do smanjenja deskvamacije, infiltracije, pa eritema (crvenila). Najbolji efekti se postižu nakon tri nedelje terapije, a reakcija je individualna.

Na osnovu istraživanja, a u cilju smirivanja akutne faze i održavanja što duže faze remisije  preporučuje se korišćenje balneofizikalnih terapija u Prolom banji – banjsko lečenje (preporuka 2 x godišnje u trajanju od 2-3 nedelje), koje podrazumeva primenu prirodnog faktora: hidroterapija – kupanje u Prolom vodi, primenu Prolom blata (direktno aplikovanje blata na kožne promene) i  primenu UVB fototerapije.

U lečenju psorijaze, a i u nezi suve i ispucale kože pored balneoterapije značajnu ulogu ima i korišćenje emolijentnih krema. U tu svrhu u Prolom Banji primenjujemo  Prolom losion 10% uree čiju osnovu čini Prolom voda i namenjen je za negu suve i kože skolone perutanju, svrabu i crvenilu.  Prolom losion 10% urea hrani i neguje suvu kožu, dovodi do povećane elastičnosti i smanjenja iritacije, a može se koristiti i za svakodnevnu negu kože.